Buscar: en esta colección | en esta obra
Obras completas de Menéndez... > LA CIENCIA ESPAÑOLA > III. La Ciencia Española :... > INVENTARIO BIBLIOGRÁFICO DE... > VI. — JURISPRUDENCIA

Datos del fragmento

Texto

[p. 95]

a) Romanistas (expositores e intérpretes del Derecho romano)

Persistencia del Derecho romano en España durante la Edad Media.—Su influjo en nuestros Códigos.—Fragmentos de la Ley Primitiva.— Lex Romana Visigothorum.—Forum Judicum.— San Isidoro, en sus Etimologías, presenta copiosos extractos de Paulo, Ulpiano y Gayo.

Los Glosadores (siglo XII). Nuestros primitivos canonistas aparecen ya muy versados en los monumentos del Derecho romano.

SIGLO XIII

Maestro Jácome Ruiz o Jacobo de las Leyes: Flores de las leyes o Suma Legal.

[p. 96] Maestre Ferrando Martínez Maestre Roldán: Las Partidas.

Bernardo Compostellano: Apostillae in Codicem et Digestum.

SIGLO XIV

Don Gonzalo González Bustamante, obispo de Segovia La Peregrina, o repertorio alfabético del Derecho canónico, romano y patrio.

Don Vicente Arias de Balboa, obispo de Plasencia (vid. entre los ilustradores del Derecho patrio).

Doctor D. Juan Alonso de Ulloa (Juan de Toro). El Dr. Montalvo extracta su doctrina sobre Gananciales.

SIGLO XV

Doctor Rodrigo Álvarez de Noreña.

Doctor Francisco de Malpartida: De suscitata in integrum restitutione.

Doctor Gonzalo de Villadiego: De restitutione in integrum.

Doctor Alonso Díaz de Montalvo: Repertorio alfabético del Derecho (1477).

Doctor Francisco Díaz de Olmedilla: De ultimis voluntatibus.

Doctor Pedro de Oropesa.

SIGLO XVI

Doctor Juan López de Palacios Rubios: De donationibus inter virum et uxorem (1503), libro que adicionaron después D. Juan Bernal Díaz de Lugo y Juan de Barahona.

Antonio de Nebrija: Lexicon juris civilis contra quosdam insignes Accursii errores (1511).—Æ nigmata Juris Civilis. Ciceronis Topica ad Jus accommodata.—Observationes Juris (1506). Estos trataditos forman juntos una especie de aparato a la Jurisprudencia, conforme al sentido de los humanistas.

Fortún García de Ercilla: De Pactis (1514).— De Liberis et [p. 97] Posthumis.—De Expensis et Meliorationibus, Sumptibus et malae fidei Possessorum, Usufructuariorum, etc. (1599).

Antonio Agustín: Emendationum et opinionum juris civilis (1544).— Ad Modestinum sive de Excusationibus liber singularis.—De Legibus et Senatus consultis (1583).— De Propriis Nominibus Pandectarum (1579).— Constitutionum codicis Justinianaei collectio et interpretatio (1567).— Novellarum Juliani Antecessoris Epitome (1567).—Emendaciones a las Leyes Rodias.— De diversis regulis juris antiqui explanationes.

Antonio de Gouvea: De Jurisdictione omnium judicum.—De Jurisdictione libri duo adversus Eguinarium Baronem.—Liber de jure accrescendi.—De liberis et posthumis.—De vulgari et pupillari substitutione.—Variarum Lectionum Juris Civilis libri duo.—Commentarius ad Legem Falcidiam.—Liber Animadversionum (1545 y siguientes).

Don Diego de Covarrubias y Leyva: De Possessione et praescriptione.—De Restitutione (1554).— Variarum ex Pontificio, Regio et Caesareo Jure Resolutionum libri IV (1552).

Juan de Horozco: Ad Responsa Prudentum Commentarii (1558).

Hernán Vázquez Menchaca: Controversiarum Illustrium (1572). De Successionum progressu (1564).— De Successionum creatione (1559).

Manuel de Costa: Selectarum interpretationum circa conditiones et demonstrationes et dies libri duo.—De liberis et posthumis.—De non numerata pecunia.—De quaestione patrui et nepotis in causa successionis, etc., etc. (1582).

Pedro Barbosa: De Soluto Matrimonio et de Dote (1595).— De Judiciis (1613).— De Praescriptione (1627).— De Legatis et de vulgari substitutione, una cum tractatu De probatione per Juramentum (1662).

Antonio de Quintanadueñas: De jurisdictione et imperio (1598).

Antonio Pichardo Vinuesa: In quatuor Institutionum Justiniani libros (1608).— Practicae Institutiones, sive manuductio juris civilis Romanorum (1606).— Lectiones Salmanticenses (de adquirenda et omittenda haereditate) (1621).— De liberis et posthumis (1622).— De Legatis (1625), etc., etc.

Doctor Lorenzo Ramírez de Prado: Tessera Legum, sive otium [p. 98] aestivum post meridianum (1616).— In tres posteriores libros Codicis Commentaria.

Francisco de Sousa: De Regulis Juris.—De Actionibus (1618). De Pactis (1626).

Don Juan Chumacero y Sotomayor: Selectarum Juris Disputationum Dodecas (1619).

Francisco de Amaya: Observationum Juris libri tres. Contiene, entre otras cosas, De lege regia et potestate principis, De Postliminii et Legis Corneliae fictionibus, De Libertorum Matrimoniis, De rerum furtivarum usucapione, De haereditatis petitione (1625).— In tres posteriores libros Codicis Imperatoris Justiniani Commentarii (1639-1656).

Antonio Pérez de Alfaro: Institutiones Imperiales erotematibus distinctae et explicatae (1634) .—Praelectiones in libros novem Codicis Juntinianaei (1642).— Praelectiones in tres posteriores libros Codicis (1661).— In quinque et viginti Digestorum libros (1669).

Don Juan Suárez de Mendoza: Commentarii ad Legem Aquiliam (1640).

José Fernández de Retes: De Interdictis et Relegatis et Disputatis (1643).— Variorum opusculorum juris libri octo.—De Bonorum possessione contra fabulas.—De Legatis praestandis.—De inofficioso testamento.—Ad Leges, Edicta, Principumque Constitutiones, ex quibus prohibita usucapio est (1663).— Ad Leges Attiniam, Luliam et Plautiam, de prohibita alienatione rerum furtivarum et vi possessarum.—De Donationibus, etc., etc.

Don Nicolás Antonio: De Exilio, sive de exilli poena antiqua et nova, exulumque conditione et juribus (1659).

Don Melchor de Valencia: Illustrium Juris tractatuum libri tres (1663).— Epistolicae juris exercitationes . Es su correspondencia con Lefèvre (1615).

Don Francisco Ramos del Manzano: Ad leges Juliam et Papiam..; Commentaria et reliquationes (1678).— De usufructu municipibus legato (1623).— De Domesticis et protectoribus (1629).— De Possessione, etc., etc.

Don Francisco de Arana y Andraca: Commentaria ad sex selectiores Caesarum Leges, quae in postremis duobus voluminis libris continentur (1688).

[p. 99] Don Juan de Altamirano y Velázquez: Commentarii ad Tredecim Primos Libros Quaestionum Scevolae.

SIGLO XVIII

Don Gregorio Mayáns y Siscar: Ad quinque Jureconsultorum Fragmenta Commentarii... (1723). Los jurisconsultos son: P. Rutilio Rufo, Q. Cornelio Máximo, Rutilio Máximo, Campano y Tarrunteno Paterno.— Disputationum Juris liber I (1726).— Disputatio de incertis legatis (1734).— Ad Triginta Jurisconsultorum omnium fragmenta quae extant in Juris civilis corpore Commentarii (1764), etc., etc.

Don Juan Puga y Feijoo: Tractatus academici sive opera omnia posthumo (1735).

Don José de Finestres y Monsalvo: Exercitationes Academicae (1745). Casi todas interesan al Derecho natural y de gentes.— In Hermogeniani «Juris Epitomarum» libros VI Commentarius (1757). Con una carta notabilísima de Mayáns sobre los estudios propios del jurisconsulto.

José Borrull: De Lege Falcidia.—De Repudianda bonorum possessionc, etc.

b) Canonistas

Osio: Carta al emperador Constancio sobre los límites de ambas potestades.—Concilio Iliberitano.—Colección canónica de nuestra Iglesia.—San Isidoro citado como autoridad en el Decreto de Graciano.

CANONISTAS POSTERIORES AL DECRETO DE GRACIANO
SIGLO XII

Juan Hispano: Super Decretum et Decretales Summa.— Pedro Hispano.

[p. 100] SIGLO XIII

Bernardo Compostelano: Scholia in secundam collectionem Decretalium.—Collectio Decretalium, llamada también Compilatio Romana, tercera en orden entre las anteriores a San Raimundo de Peñafort.— Lectura Aurea super primum librum Decretalium.— Breviarium juris canonici.—Casus super Decretales libri V.—Apparatus in Decretales.—Summa quaestionum ex Decretalibus.—Notabilia novae compilationis Decretalium, etc. Algunas de estas obras pueden ser de otro canonista posterior del mismo nombre.

Juan de Dios: Cavillationes seu doctrina advocatorum partium et assessorum.—Apparatus Decretorum.—Breviarium Decretorum. Liber judicum.—Apparatus metricus super arbore Decretorum.—Notabilia cum Summis super titulis Decretalium et Decretorum.—Liber distinctionum.—Commentum super Novellis Decretalium.—Liber quaestionum.— Concordantia Decreti et Decretalium.—Additiones ad Summum Huguttionis, etc., etc.

Vicente Hispano: Apparatus super quinque libros Decretalium Gregorii IX.—Casus Decretalium, etc.

San Raimundo de Peñafort, autor de la compilación de las Decretales mandada hacer por Gregorio IX: Compilationes Decretalium Gregorii IX.—Summa Raymundina.—Dubitabilia cum responsionibus ad quaedam capita missa ad pontificem.

Juan García: Super decretalibus libri quinque. Fué el primer profesor que en Bolonia tuvo sueldo fijo.

SIGLO XIV

Álvaro Pelagio (¿Sampayo?): De Planctu Ecclesiae.—Apologia pro Joanne XXII adversus Guillelmum Ockam, de potestate Papae ac de utili dominio rerum ecclesiasticarum.

Guido de Terrena: Correctio Decretorum. Quizá sea la misma obra que otros titulan Apparatus in Decretum Gratiani.

Fray Nicolás Rosell : De quadruplici jurisdictione Romanae Ecclesiae in regnum Siciliae.—De unitate Ecclesiae et schismate vitando.

[p. 101] Bernardo Ramón de Mallorca: Apparatus ac Declaratio super libro VI Decretalium.

Fray Nicolás Eymerich: Directorium Inquisitorum.—De Potestate Pontificis, contra haereticos, etc., etc.

El antipapa D. Pedro de Luna: De potestate Summi Pontificis et Concilii. Debe de ser el mismo que se intitula Tractatus subtilis Petri de Luna super facto schismatis... reprobando gesta in Concilio Pisano.

SIGLO XV

Juan Polemar o Palomar: Contra Basileense Concilium.—Positio super possessione bonorum temporalium ab Ecclesia.—Pro temporalitate et jurisdictione Ecclesiae, etc.

Juan de Segovia: De Summa auctoritate Episcoporum in universali Concilio.

Juan de Casanova: De Potestate Papae supra Concilium.

Andrés de Escobar: Gubernaculum Conciliorum.

El cardenal Juan de Mella: Elucidarium.—Contra gravamina illata clero per Joannem Regem Portugalliae.

El carpenal Juan de Torquemada: In Gratiani Decretum Commentarii.—Summa de Ecclesia.—Super decreto unionis Graecorum in Concilio Florentino edito.—Tractatus contra Concilium Basileense.—Tractatus de decreto irritante, factus in Concilio Basileensi.—Quod non liceat appellare à Concilio ad Papam, etc., etc.

El cardenal Juan de Carvajal: Defensio Apostolicae Sedis.

Rodrigo Sánchez de Arévalo: Defensorium Status ecclesiastici.—De Paupertate Christi et Apostolorum.—De Monarchia Orbis, in quo ostenditur apud Romanum Pontificem residere veram Orbis monarchiam.—Defensorium libri de Monarchia Orbis.—Super commento Bullae depositionis Regis Bohemiae per Paulum II.—De Remediis afflictae Ecclesiae militantis.—De Auctoritate Rom. Pontificis et Generalium Conciliorum.—De appellatione à sententia Romani Pontificis non bene informati ad eumdem bene informatum (la combate). —De Remediis schismatis , etc., etc.

Fernando de Córdoba: De Jure medios exigendi fructus quos [p. 102] vulgo annatas dicunt, et de Romani Pontificis et temporalibus auctoritate.

Fray Cipriano Benet: De Prima Orbis Sede.—De Concilio.—De Ecclesiastica Potestate.—De Pontificis Maximi auctoritate (1512).

Gonzalo de Villadiego: De Irregularitate, suspensione et interdicto ecclesiastico (1519).— De origine et potestate Cardinalium.

Juan López de Segovia: De Libertate ecclesiastica.

Guillermo de Montserrat: Con ocasión de examinar la pragmática del rey de Francia Carlos VII en 1439, trata de Potestate Generalis Concilii, ac de Episcoporum electione.—De Reservationibus per Papam ex rationabili causa factis.—De Regia praerogativa in electivis dignitatibus.

Juan Alfonso de Benavente: Repetitiones diversorum canonum.

Alfonso de Soto: Glossa Perpetua ad Regulas Concellariae Innocentii VIII Papae.—Tractatus de futuro Concilio.

SIGLOS XVI Y XVII

TRANSFORMACIÓN DE LOS ESTUDIOS CANÓNICOS.—PERÍODO CRÍTICO.

CORRECTORES DE GRACIANO

Antonio de Burgos: Super utili et quotidiano titulo de Emptione et Venditione in Decretalibus (1511). Comentó otros muchos títulos de las Decretales.

Francisco de Torres (Turriano): De Residentia Pastorum Divino jure sancita.—Se Summi Pontificis supra Concilium auctoritate libri tres.—De Actis veris Sextae Synodi... (1531).— De Commendatione perpetuae administrationis Ecclesiarum vacantium et residentia Pastorum extra ovilia sua (1554).— De Votis Monasticis (1566). —De Matrimoniis clandestinis (1563).— Antapologeticum pro libro de Residentia Pastorum (1552).— De Hierarchicis ordinationibus ministrorum Ecclesiae Catholicae adversus Schismaticas vocationes Ministrorum et Sperintendentium Haereticorum lib. II (1569).— Adversus capita Disputationis Lipsicae... de Ecclesia et ordinationibus Ministrorum Ecclesiae libri II (1574). —Defensio locorum Sacrae Scripturae, de Ecclesia Catholica et ejus Pastore Episcopo Romano... (1580).— De una Ecclesia Catholica [p. 103] in terris visibili et de Episcopo ejus Pontifice Romano (1583).— Epistola ad Gonzalum Herreram de redditibus ecclesiasticis et ratione eis utendi (1584).— Canones Concilii Nicaeni ex Arabico in Latinum conversi... (1578), etc.

Juan Ginés de Sepúlveda: De ritu Nuptiarum et dispensationis (1531).

Francisco de Vitoria: De Potestate Ecclesiae.—De Potestate Pontificis et Concilii.

Fray Alfonso de Castro: De justa haereticorum punitione.

Don Diego de Covarrubias y Leyva: De Sponsalibus ac de Matrimonio (1545).— De sententia excommunicationis.—De Restitutione.—In Clementinam de Homicidio.—Variarum ex Pontificio, Regio et Caesareo Jure Resolutionum libri IV (1552).— Ad Concilium Tridentinum Notae Practicarum Quaestionum liber singularis (1556). De Testamentis (1554), etc.

Alfonso Álvarez Guerrero: De modo et ordine Generalis Concilii celebrandi, et de Ecclesia Dei in priorem faciem revocanda (1545).

El arzobispo Fr. Bartolomé Carranza: Controversia de necessaria residentia personali Episcoporum et aliorum inferiorum Pastorum (1547).— Summa Conciliorum (1546).

Don Juan Bernal Díaz de Lugo, obispo de Calahorra: Practica Criminalis Canonica, in qua omnia fere flagitia quae a clericis commiti possunt, cum eorum poenis describuntur (1554).— Regulae Juris cum suis ampliationibus et restrictionibus (1569), etc.

Pedro Plaza de Moraza: Epitome delictorum causarumque criminalium ex Jure Pontificio, Regio et Caesareo (1558).

Gaspar Cardillo de Villalpando: Concio in Tridentina Synodo, de Primatu Petri et Romanae Sedis (1562).— Disputationes novem coram Patribus habitae adversus Petri Pauli Vergerii, Fabriciique Montani blasphemias (1564).— Commentaria praecipuarum rerum, quae in Conciliis Toletanis continentur (1570), etc.

Don Francisco de Vargas: De Episcoporum jurisdictione et Pontificis Maximi auctoritate Responsum (1563).

Fray Andrés de Vega: Commentaria in aliquot Concilii Tridentini decreta (1564).

Miguel Tomás Taxaquet: De ratione habendi Concilia Provincialia ac Dioccesana, ac de his quae in ipsis praecipue sunt tractanda (1565).— De variis Collegiis ad utilitatem Publicam [p. 104] constituendis.— Casus in Jure reservati Romano Pontifici et Episcopis.—De Universali Episcopatu et reservationibus, ac de Annatis Distutationes, etc.

Juan Blas Navarro: De Auctoritate Romanae Ecclesiae et sacro ejus Principatu (1566).— De Vectigalibus et eorum justa exactione in foro conscientiae (1587).

Padre Alfonso de Pisa, de la Compañía de Jesús: Nicenum Concilium Primum Generale (1572).— Catholica Responsio ad Epistolam Dom. Jacobi Niemorenski, de Ecclesia et dePontifice (1587).

Don Diego de Simancas, obispo de Badajoz: De Dignitate Episcoporum (1573).

Pedro de Fuentidueñas: Apologia pro sacro et oecumenico Concilio Tridentino adversus Joannem Fabricium Montanum, ad Germanos (1574).

Martín de Azpilicueta Navarro: De Regularibus Commentarii tres (1576).— De alienatione rerum Ecclesiasticarum ac de Spoliis Clericorum commentarium (1573).— De reditibus beneficiorum Ecclesiasticorum (1568).— Apologeticon pro libro suo de Reditibus Ecclesiasticis (1570).— Consiliorum seu Responsionum libri quinque, etc., etc.

Antonio Agustín: Antiquae Collectiones Decretalium cum notis (1576).— Canones Poenitentiales cum notis (1581).— Dialogi quadraginta, de Emendatione Gratiani (1586).— Epitome Juris Pontificii veteris (1586).— De quibusdam veteribus Canonum Ecclesiasticorum Collectoribus judicium ac censura.—Repertorium sive Epitome Decisionum Rotae, etc., etc.

Pedro Chacón: In Decretum Gratiani correctiones.

Don Juan Bautista Cardona, obispo de Tortosa: De expungendis haereticorum propriis nominibus (1576).

Francisco Peña: In Directorium Inquisitorum Nicolai Eymerici Commentaria (1578).— Instructio seu Praxis Inquisitorum.—Responsio Canonica ad Scriptum nuper editum in causa Henrici Borbonii, quo illius fautores persuadere nituntur Episcopos in Francia jure illos absolvere potuisse ab excommunicatione in casu Sedi Apostolicae reservato (1595).— De temporali regno Christi (1611). — Decisiones Sacrae Rotae. Son suyas las notas que van al margen de las Decretales.

Don Diego de Álava y Esquivel: De Conciliis Universalibus ac [p. 105] de his quae ad Religionis et Reipublicae Christianae reformationem instituenda videntur (1582).

José Esteve: De Potestate coactiva, quam Romanus Pontifex exercet in negotia saecularia (1586).— In causa Henrici Borbonii ad episcopos et presbyteros caeterosque catholicos regni Francorum (1590).

Don García de Loaysa: Collectio Conciliorum Hispaniae, cum notis et emendationibus (1593).

Don Fernando de Mendoza: De confirmando Concilio Illiberritano (1594).

Don Juan Bautista Pérez, obispo de Segorbe: Notas y correcciones al texto de nuestros antiguos Concilios, y otros muchos trabajos inéditos.

Luis de Páramo: Confutationes Decretorum quae à Venetorum duce adversus immunitatem ecclesiasticam editae sunt (1606).— Responsa duo pro defensione jurisdictionis Sanctae Inquisitionis adversus oppositiones et Capitula Judicum Saecularium Regni Siciliae (1594).— De origine et progressu Officii Sanctae Inquisitionis (1598). De Monarchia Regni Siciliae adversus Cardinalem Baronium.

Fray Juan Beltrán de Guevara: Propugnaculum Ecclesiasticae Libertatis adversus leges Venetiis latas (1607).

Fray Juan de Cartagena, franciscano: Propugnaculum Catholicum, de Jure Belli Romani Pontificis adversus Ecclesiae jura violantes, libri IV (1609).— Pro Ecclesiastica libertate et potestate tuenda adversus injustas Venetorum leges (1607).

Nicolás Garzía: De Beneficiis (1609-13).

Fray Lorenzo Ortiz de Ibarrola: De Politia et Immunitate Ecclesiasticis Tractatus Theologicus (1610).

Agustín Barbosa: Remissiones Doctorum super varia loca Concilii Tridentini (1618).— Pastoralis Sollicitudo, sive de officio et potestate Episcopi (1622).— Variae Juris Tractationes (1631).— De Canonicis et dignitatibus... eorumque officio (1632).— Juris Ecclesiastici Universi libri III (1634).— Vota decisiva et consultiva canonica (1635).— Collectanea Bullarii (1634).— Collectanea Doctorum tam veterum quam recentiorum in Jus Pontificium Universum (1637- 47).—Repertorium Juris Civilis et Canonici (1668).

Don José Vela: De Potestate Episcoporum circa inquirenda et [p. 106] punienda crimina in suis dioecesibus commisa ac de invocatione brachii saecularis (1635).

Don Francisco de Torreblanca y Villalpando: Juris spiritualis Practicabilium libri XV... (1635).

Feliciano de Oliva y Sousa: De Foro Ecclesiae, sive de potestatibus spirituali ac temporali (1649-1650).

Don Nicolás Rodríguez de Fermosino: Super Secundum titulum Decretalium (1656-57).— De Probationibus (1662).— De Legibus Ecclesiasticis (1662).— De Potestate Capituli sede vacante et sede plena (1666).

Fray Gabriel de Adarzo y Santander, mercedario: Dictamen circa exclusivam, quandoque à Principibus interpositam ne aliquis in Summum Ecclesiae Pontificem eligatur (1660).—Es defensa.— De Potestate Petri et succesorum supra Apostolos et Concilia, ac de potestate Conciliorum.

Manuel González Téllez: Concilium Iliberritanum (1665).— Commentaria super Decretales (1673).—Obra de las más extensas y famosas de Derecho Canónico.

Don Diego Antonio Francés, obispo de Barbastro: Tractatus de Competentiis Jurisdictionis inter Curiam Ecclesiasticam et Saecularem (1667).

Don Francisco Fernández de Miñano: Basis Pontificiae Jurisdictionis et potestatis supremae, sive de ejusdem origine, fundamentis et succesiva continuatione (1674).

Fray Francisco de Sequeiros y Sotomayor, agustino: Impugnatio propositionum Cleri Gallicani de Ecclesiastica Potestate (1683).

El cardenal José Sáenz de Aguirre: Collectio Maxima Conciliorum Hispaniae et Novi Orbis.—Auctoritas infallibilis et summa Cathedrae S. Petri extra et supra Concilia quaelibet, atque in totam Ecclesiam denuo stabilita... adversus declarationem Cleri Gallicani (1683).

Orígenes de la escuela regalista

Juan López de Palacios Rubios: De Beneficiis in curia vacantibus, sive pro tuendo Regum Castellae jure patronatus... (1514).

Juan Roa de Ávila: De Juribus principalibus (1591), en que diserta: I. De Justo jure Principum contra vim Ecclesiasticorum... [p. 107] II. De Laicorum usu in hac re moderando, et de Ecclesiae privilegiis etiam erga Principes... VII. De Theologicis Regulis juste debellandi et obtinendi regna.—De Potestate Ecclesiae et concursu Potestatis Principum, etc.

Padre Enrique Enríquez, jesuíta: De Clavibus Ecclesiae.

Jerónimo de Ceballos: Discurso de las razones y fundamentos que tiene el Rey de España y sus Consejeros para conocer por vía de fuerza en las causas eclesiásticas y entre personas eclesiásticas, inserto en el 4.º volumen de su Speculum Aureum opinionum communium.—Tractatus de cognitione per viam violentiae in causis ecclesiasticis et inter personas ecclesiasticas (1613).

Don Francisco Salgado de Somoza: De Regia protectione vi oppressorum appellantium à causis et judicibus Ecclesiasticis (1626). Tractatus de Supplicatione ad Sanctissimum a Bullis et litteris Apostolicis nequam et importune impetratis in perniciem Reipublicae, Regni aut Regis, aut juris tertii praejudicium, et de earum retentione interim in Senatu (1639).— Tractatus de Libertate Beneficiorum el Cappellaniarum recuperanda (1672), etc.

Don Pedro González de Salcedo: De Lege Politica, ejusque naturali exequutione et obligatione tam inter Laicos quam inter Ecclesiasticos (1642).

SIGLO XVIII

Don Alfonso Clemente de Aróstegui: De Historia Ecclesiae Hispaniensis excolenda (1747).

Don Pedro Murillo y Velarde: Cursus Juris Canonici Hispani et Indici (1763). Es el menos regalista de los escritores del siglo pasado.

Don Pedro Rodríguez Campomanes: Tratado de la Regalía de Amortización (1765).— Memorial ajustado sobre la causa del Obispo de Cuenca (1768).— Juicio imparcial sobre el Monitorio de Parma (1769).

Padre Antonio Pereira de Figueiredo: Tentativa Teológica... (1767).— Demostración teológica, canónica e histórica del derecho de confirmación de los Metropolitanos (1769).— Apéndice e ilustración de la Tentativa Teológica (1768). Todo ello en portugués.

[p. 108] Don Juan Luis López: Historia legal de la Bula «In Coena Domini» (1768).

Padre Matías Villanuño: Summa Conciliorum Hispaniae, notis novisque dissertationibus adornata (1785).

Don Vicente González Arnao: Discursos sobre las colecciones de cánones griegas y latinas (1793).

Don Pedro Luis Blanco: Noticia de las antiguas colecciones canónicas inéditas de la Iglesia española (1798).

Don Francisco Antonio González: Collectio canonum Ecclesiae Hispaniae (1808). [1]

Don Gregorio de Mayáns y Siscar: Examen del Concordato de 26 de Septiembre de 1737.—Observaciones sobre el Concordato de 1753, etc.

Don Josef Moñino, conde de Floridablanca: Carla Apologética sobre el tratado de la Regalía de Amortización, etc.

Padre Antonio Marcos Burriel: Grandes trabajos inéditos sobre la colección canónica española y sobre muchos puntos de nuestra historia eclesiástica.

c) Ilustradores del Derecho patrio
DEL FUERO JUZGO

Alfonso de Villadiego: Forum Antiquum Gothorum Regni Hispaniae (1600).

Don Diego y D. Antonio de Covarrubias y Leyva: Observaciones al Fuero Juzgo.

DEL FUERO REAL, DE LAS PARTIDAS Y DEL ORDENAMIENTO DE
ALCALÁ

El Dr. Alonso Díaz de Montalvo: Fuero Real Glossado (1500), al cual acompañan los curiosos opúsculos De Consilio Regis.—De los que no obedecen al mandamiento del Rey.—De Doctrina addiscendi.—Del procedimiento contra el reo ausente.—De la excelencia [p. 109] del matrimonio.—De la potestad del Papa y del Rey o Emperador.—De la unidad de los fieles.—De la conversación con mujeres, etc., etc.— Las Siete Partidas glossadas (1491).

Diego de Villalpando: Lectura solemnis et Repetitio Legis XXII, Tit. I, Partitae VII, «de pacto seu transactione super delictis celebranda» (1552).

Gregorio López de Tovar: Las Siete Partidas nuevamente glossadas (1555).

Rodrigo Xuárez: Repetitiones sive Lecturae in quasdam Leges Fori legum (1556).

Antonio Álvarez: Tratado sobre la Ley de Partida de lo que son obligados a hacer los Alcaydes que tienen a su cargo fortalezas y castillos (1558).

Pedro Núñez de Avendaño: Dictionarium Hispanum vocum antiquarum quibus Partitarum Leges et aliae Constitutiones utuntur (1573).

Juan Martínez de Olano: Epilogus Legum VII Partitarum quae per alias leges posteriores et per desuetudinem aut contrarium usum in totum vel in partem correctae sunt atque abrogatae inveniuntur (1575).

Bartolomé de Humada Mudarra: Scholium, seu brevis interpretatio ad Glossam in primam et secundam Partitarum... conditam per eximium Doctorem Gregorium López (1588).

Juan Gutiérrez: De Tutelis et Curis Minorum, deque officio et obligationibus Tutorum ac Curatorum... Tractatus ad Leges Regias, Tit. XVI, Partitae VI (1602).

Gaspar de Hermosilla: Additiones, Notae, Resolutiones ad Glossus Gregorii López super quintam Partitarum (1634).

Don Vicente Arias de Balboa, obispo de Plasencia: Glossa al Fuero Real.— Comentario al Ordenamiento de Alcalá.

Diego de Valdés: Additiones a las Lecturas de Rodrigo Juárez.

Gaspar de Baeza: De Decima Tutori jure hispanico praestanda, ad Legem secundam, tit. VII, lib. III, Fori Legum.

COMPILACIONES DE MONTALVO, LEYES DE TORO, ETC.

Alfonso Díaz de Montalvo: Compilación de Leyes, conocida también con los nombres de Ordenamiento de Montalvo, Ordenanzas Reales, etc. (1484).

[p. 110] Diego del Castillo: Utilis et aurea glossa... super Leges Tauri (1527).

Miguel de Cifuentes: Nova Lectura sive declaratio Legum Taurinarum (1536).— Glosa al quaderno de las leyes nuevas de Toro (1546) . Notas al Ordenamiento Real de Castilla (1555).

Juan López de Palacios Rubios: Glossemata ad «Leges Tauri» (1542).

Pedro Núñez de Avendaño: Tractatus de secunda supplicatione... ad Legem nempe Segoviensem, quae in Ordinationum volumine est... con los comentarios a otras leyes de asentamientos y excepciones (1543).

Fernán Gómez Arias: Subtilissima et valde utilis glossa ad famosissimas, subtiles et necessarias ac quotidianas Leges Tauri (1546).

Antonio Gómez: In Leges Tauri Commentarins (1555). Del mismo autor hay Variarum Resolutionum Juris Civilis, Communis et Regii (1552), impreso después con largas anotaciones de Manuel Suárez de Ribera (1579).

Marcos Salón de Paz: Ad Leges Taurinas insignes Commentarii (1568). Sólo el primer tomo, que comenta las tres primeras leyes.

Luis Mexía Ponce de León: In Legem Regiam Toleti conditam... «de los proprios y rentas de los Concejos», quintam libri VII Ordinamenti... praelectiones (1568).

Francisco de Avilés: Nova, diligens ac perutilis Expositio Capitum seu Legum Praetorum «Leyes de Corregidores»... (1571).

Diego Pérez de Salamanca: Commentaria in libros VIII Ordinationum regni Castellae (1574).

Luis Velázquez de Avendaño: Glossa Legum Taurinarum (1588).

Juan Guillén de Cervantes: Prima Pars Commentariorum in Leges Tauri (1594).

Tello Fernández Messía: In Primas XXXVIII Leges Tauri (excepto la primera y segunda) (1595).

Cristóbal de Paz: Scholia in Leges Regias Styli (1608).—Del mismo autor hay un tratado De Tenuta, seu interdicto et remedio possessorio...—Super Hispaniae Primogeniis (1615).

[p. 111] DE LA NUEVA RECOPILACIÓN

Juan de Matienzo: In librum V Collectionis Legum Hispaniae (1580).— Dialogus Relatoris et Advocati Pinciani Senatus, de munere Advocatorum et Judicum... (1559).

Alfonso de Azevedo: Commentariorum Juris Civilis in Hispaniae Regias Constitutiones volumina sex (1583-98).

Andrés de Angulo: Ad Leges Regias Meliorationum (1585).

Juan Gutiérrez: Practicarum Quaestionum Civilium Libri IV super nova collectione Hispaniae Leges (1589).

Francisco Carrasco del Saz: Commentaria in aliquas Leges Recopilationis... (1620).

Alfonso de Narbona: Commentarii in tertiam partem Novae Recopilationis... (1624).

Tomás de Carleval: Disputationum Juris Variarum ad interpretationem Regiarum Legum... (1634).

Pedro González de Salzedo: Analecta Juris, sive ad Hispanas Leges in illarum novissima compilatione novissime auctas... Collectanea et Commentaria (1643).

Trabajos de los doctores Pedro López de Alcocer, Dr. Escudero, Pedro López de Arrieta y Bartolomé Atienza, para formarla en tiempo de Felipe II. Ídem del licenciado José González y de D. Fernando Pizarro y Orellana, para adicionarla y corregirla.

LIBROS PRÁCTICOS QUE OFRECEN ALGÚN INTERÉS GENERAL

Juan Rodríguez de Pisa: Curia Pisana (1548), adicionada por Azevedo (1593).

Miguel Muñoz: De differentia inter Jus Commune et Regium (1556).

Alejo Salgado Correa: Regimiento de Jueces (1556).

Gabriel de Monterroso y Alvarado: Práctica Civil y Criminal (1563).

Alfonso de Heredia: Dechado de Jueces, en el cual se hallará la muestra de cómo ha de ser un buen juez (1566).

[p. 112] Juan de Rojas: Epitome omnium successionum ex testamento vel ab intestato, Jure Communi et Regio (1568).

Juan Bautista de Villalobos: Antinomia Juris Regni Hispaniarum et Civilis (1569).

Juan Martínez de Olano: Concordia et nova reductio Antinomiarum Juris communis et Regii (1575).

Juan Ibáñez Parladorio: Rerum quotidianarum libri duo (1579-95), con una epístola De ratione juris discendi.

Gonzalo Suárez de Paz: Praxis Ecclesiastica et Civilis seu secularis (1583).

Diego de la Cantera: Quaestionum Criminalium Practicarum volumen (1589).

Sebastián Ximénez: Concordantiae utriusque Juris Civilis et Canonici cum Legibus Partitarum..., Regni, Styli, Ordinamenti et Novae Recopilationis, una cum omnibus glossis in illas scribentium... (1596-1619).

Juan Muñoz: Práctica de Procuradores (1596).

Antonio Oliván: De Jure Fisci (1600).

Luis de Miranda: Liber Ordinis Judiciarii et de modo procedendi in causis criminalibus (1601-23).

Juan de Hevia Bolaños: Curia Philippica (1603).

Fray Francisco Ortiz Lucio: Espejo de Jueces (1606).

Doctor Francisco de Alfaro: De officio Fiscalis, deque Fiscalibus Privilegiis (1606).

Diego Collantes de Avellaneda: Commentariorum Pragmaticae in favorem rei frumentariae et Agricolarum... libri tres (1606).

Amador Rodríguez: Modus et forma videndi examinandique processum (1609).— De exsecutione sententiae (1613).— De Concursu Creditorum (1616).

Don Francisco Bermúdez de Pedraza: Arte Legal para estudiar la Jurisprudencia con la exposición de la Instituta (1612).

Cristóbal de Anguiano y Sedano: De Legibus et Constitutionibus Principum, ipsorumque et aliorum potestate, jurisdictione et imperio (1620).

Alfonso de Villadiego: Instrucción Política y práctica judicial conforme al estilo de los Consejos y Audiencias (1626).

Juan Ruiz de Laguna: De Origine, Auctoritate, Dignitate, Honoribus et Privilegiis Regii Fisci Patroni (1636).

[p. 113] José de Vela: Dissertationum Juris Controversi in Senatu Hispalensi (1638-1653).

Antonio Pérez Sigler: Manipulus Florum Juris Pontificii et Caesarei, necnon et Regni Hispaniarum (1641).

Simón de Villalobos y Calatayud: Paradoxa seu Civilis philosophiae Speculationes, quibus theorice et practice aliquae Juris Communis et Regni Leges novissime interpretantur (1653).

Diego Mexía de Cabrera: Práctica Judicial (1655).

Juan Bautista de Larrea: Allegationes Fiscales (1657).

Gabriel Álvarez de Velasco: De Judice Perfecto tractatus (1663).

Gonzalo Bayo: Práctica civil y eclesiástica (1671).

DERECHO ARAGONÉS

Don Vital de Canellas, obispo de Huesca, autor de la compilación legal hecha en tiempo de D. Jaime el Conquistador (1246), la ilustró con una glosa propia: Ad Foros Aragonum Regni Commentaria.

El Justicia D. Ximén Pérez de Salanova. Se le atribuye un volumen de Observantias. Vivió hasta 1330.

Jaime Hospital (hacia 1349): Observancias.

Cítanse igualmente como primitivos comentadores de las leyes aragonesas a Juan Pedro de Patos, Pedro Lanaja, Martín de Pertusa, Juan Antich Bages, Juan del Río, Martín de Lárraga, etc. Añádase todavía el nombre del Justicia D. Juan Ximénez Cerdán, por su bella y famosa carta sobre el oficio de Justicia, escrita en 1435.

El Justicia Martín Díaz de Aux. Por los años de 1437 ordenó y metodizó las Observancias de Salanova, Hospital y otros foralistas anteriores.

Jaime Soler: Suma de los Fueros y Observancias del Reyno de Aragón (1525).

Miguel del Molino: Repertorium Fororum et Observantiarum regni Aragoniae... (1533), traducida al castellano por Bernardo Calvo de Monsoriu, Suma de todos los Fueros y Observancias del Reyno de Aragón, y Determinaciones de Miguel Molino (1589).

Miguel Ferrer: Methodus sive ordo procedendi judiciarius secundum Foros Aragoniae (1554).

[p. 114] Pedro de Molinos: Práctica Judiciaria del reino de Aragón (1575).

Jerónimo de Portolés: In Repertorium Fororum et Observantiarum Regni Aragoniae (1587-90).— De la jurisdicción de los Jurados de Daroca (1590).

José de Pozuelo: De institutione Tabelliorum secundum Foros Aragoniae (1589).

Diego de Morlanes: Alegación sobre poner Virrey extranjero en Aragón (1591).

Don Ibán de Bardaxí: Commentaria in Foros Aragoniae (1592). De Officio Gubernatoris (1582).

Don Jusepe de Sessé: Tractatus de inhibitionibus et exequutione privilegiata et guarentigia facienda, ac eadem in vim exceptionum seu juris firmae retardanda: hoc est, de moratorio judicio, ut locus detur iis qui justitiae Aragoniae vice regia judicantis opem implorant (1608).— Decisiones Sacri Senatus Regii et curiae domini justitiae Aragonum (1611-15).

Jerónimo Blancas: Modo de proceder en Cortes de Aragón (no impreso hasta 1641).

Jerónimo Martel: Forma de celebrar Cortes en Aragón (1641).

Don Diego Antonio Francés de Urrutigoiti: De competentiis jurisdictionis inter curiam ecclesiasticam et saecularem, et de officio Cancellarii coronae Aragonicae (1667).

Don Luis de Exea y Talayero: Disertación fiscal sobre la jurisdicción del Capitán de guerra, según los Fueros de Aragón (1668).

Juan Crisóstomo de Vargas Machuca: Consideraciones Prácticas para el syndicado de Justicia de Aragón, sus Lugartenientes y otros Oficiales (1668).

Juan Miravete de Blancas (Fr. Martín de los Mártires): Scholia ad Repertorium Mich. Molino (manuscritos).

Francisco de Santa Cruz y Morales: Noticia sumaria de las cosas de Aragón, Tratado perteneciente a su Gobierno político.

DERECHO CATALÁN

Jaime de Montjuich: Commentarius seu glossae ad Usaticos vel Consuetudines Barcinonenses (1554).— Lectura super Usaticos.—Practica Usatici de jurisdictione regia.—De Pace et Tregua Consilia, etc., etc.

[p. 115] Cuéntanse también entre los antiguos glosadores Guillén de Vallseca, Jaime de Vallseca (De adulteriis secundum jura patriae in Catalonia tractatus).— Guillén Despaborde (De Pace et tregua, De Privilegio Militari, De Ferdinandi Regis forma electionis a novem electoribus). — Pedro Alberto (Commemorationes seu consuetudines feudales inter dominos et vasallos Cataloniae).— Juan de Socarrats (In feudorum consuetudines Cataloniae Principatus Comentaria, acabado en 1476, impreso en 1551).—Berenguer de Montrava (Lumen Constitutionum, Usaticorum et Consuetudinum Cataloniae... ordine alphabetico digestum, 1426).—Tomás Mieres (Apparatus super Constitutiones Curiarum Generalium Cataloniae, 1439), impreso en 1533.— De homagio et oppresione.—Usantiae et consuetudines civitatis Gerundensis.—Scholia et interpretationes in constitutiones Cataloniae.—De Privilegio Militari.— Jaime de Marquilles (Manna Jacobi de Marquilles super Usaticis Barcinonae, 1505).—Narciso de San Dionisio (Compendium seu Epitome Constitutionum Cataloniae Generalium).— Bernardo de Ceva (Apostillae super feudalibus Cataloniae Consuetudinibus), y otros infinitos.

Jaime Calicio o Callis (floreció a principios del siglo XV): Commentaria in Usaticos Barcinonenses.—Tractatus de praerogativa militari.—Tractatus de moneta.—Heres solidus.—De jurisdictionibus.—Extravagatorium Curiarum.—Processus soni emissi (somatén).— Directorium pacis et treguae.—Allegationes super facto luitionis inchoatae contra Ecclesiam.—Margarita Fisci.—Viridarium Militiae, etc. Muchas de estas obras se hallan reunidas en la edición de 1556.

Glosadores y comentadores de los Usatges.

SIGLOS XVI Y XVII

Francisco de Solsona: Lucerna Laudemiorum, omnia emphyteuseos jura complectens (1556).— De stylo capbreviandi (1561).

Bernabé Serra: Annotationes decisivae, non minus utiles quam necessariae ad causam debatorum quae in curiis generalibus Cataloniae inter brachia quandoque suscitari solent (1563).

Jaime Cáncer, el segundo de los jurisconsultos de su tiempo, [p. 116] después de Fontanella: Variarum Resolutionum Juris Caesarei, Pontificii et Municipalis Principatus Cataloniae tomi tres (1594 y siguientes).

Luis Peguera: Decisiones Cataloniae Senatus (1605-11).— Quaestiones criminales in actu practico frequentiores, in Barcinonensi regio Concilio criminali pro majori parte decisae (1585).— Aurea et elegans repetitio, de feudis, laudemiis, de jure praelationis, de gratificatione rerum feudalium, de jure primogeniturae, etc. (1577). Práctica de celebrar Cortes en Cataluña.—Practica Criminalis et Civilis.

Antonio Oliva: De Actionibus Commentaria, edición póstuma con adiciones de Hipólito Montaner (1606).— De Jure Fisci libro X Constitutionum Cathalonicarum Commentari.—Brevis Summa et explicatio jurium regalium, quae Rex Aragonum et comes Barcinonensis exercet cum debita moderatione in bonis et personis ecclesiasticis (1600).

Francisco Molí: De Brachio saeculari ecclesiae praestando, et mutuis judicium auxiliis... (1607).— De ritu nuptiarum et pactis in matrimonio conventis (1618).

Francisco Ferrer y Novés: Commentaria seu glossemata... de impuberum successione (1617).— De soluto Matrimonio (1629).

Hierónimo Pujades: Discurso sobre la justa asistencia de los conselleres de Barcelona y Syndicos de la Generalidad de Cataluña (1621).

Gabriel Berart y Gassol: Speculum Visitationis saecularis omnium magistratuum, judicum, decurionum, aliorumque Reip. administratorum (1627).

Acacio Antonio de Ripoll: Ordo judiciarius causarum usu frequentium in curia vicarii Barcinonensis.— Adiciones a la Practica de Peguera.—Tractatus Regaliarum (1644).— Variae Resolutiones Juris, etc.

Juan Pedro Fontanella: Sacri Senatus Cataloniae Decisiones (1645).— De Pactis Nuptialibus seu capitulis matrimonialibus (1612).— De jure Patronatus (1666).

Juan Pablo Xarumar: Res judicatae in Regio senatu Cataloniae (1657).— De officio judicis et advocati (1639).

[p. 117] DERECHO DE OTROS REINOS DE ESPAÑA

Antonio de Gama: Decisiones Supremi Lusitanae Senatus (1578).

Antonio Vaz: Decisionum, Consultationum ac rerum judicatarum in regno Lusitaniae... (1588 y 1601).— Quaestionum juris emphyteutici pars prima (1591).— Praxis partitionum et collationum inter haeredes (1605).

Pedro Augusto Morla: Emporium utriusque juris quaestionum in usu forensi admodum frequentium (1599).

Jorge Cabedo: Practicarum Observationum, sive decisionum Supremi Senatus Regni Lusitaniae (1602-1604).— De Patronatibus Ecclesiarum Regiae Coronae Regni Lusitaniae (1603).

Manuel Barbosa: Remissiones doctorum de officiis publicis, jurisdictione et ordine judiciario in libros I. II. et III. constitutionum regiarum Lusitanarum cum concordantiis utriusque juris, legum Partitarum, Ordinamenti, ac novae recopilationis Hispanorum.—Remissiones doctorum ad contractus, ultimas voluntates et delicta spectantes... (1618 y 20).

Manuel Méndez de Castro: Practica Lusitana (1621).

Gabriel Pereira de Castro: De manu regia tractatus, in quo omnium legum regiarum, quibus Regi Portugalliae in causis ecclesiasticis cognitio est ex jure, privilegio, consuetudine seu concordia, sensus et vera decidendi ratio aperitur (1622).

Antonio de León Pinelo: Discurso sobre la importancia, forma y disposición de la Recopilación de las Leyes de Indias (1623).— Acuerdos del Consejo de Indias (1658), etc.

Juan de Larrínaga Salazar: Tratado sobre el Oficio de Protector General de los Indios (1626).

Don Juan de Solórzano y Pereira: De Indiarum jure disputationes, sive de justa Indiarum Occidentalium Inquisitione, acquisitione et retentione (1629-39).— Política Indiana...derecho y gobierno municipal de las Indias Occidentales (1648).

Mateo Homen Leitao: De Jure Lusitano tomus primus in tres tractatus divisus (1645).

Juan Díaz de la Calle: Memorial y noticias sacras y reales del Imperio de las Indias Occidentales: comprehende lo eclesiástico y secular, político y militar, etc., etc. (1646).

Don Gaspar de Escalona y Agüero: Del Oficio de Virrey.— [p. 118] Arcae Limensis Gazophilacium Regium... administrandum, calculandum, conservandum (1647).

Tomás Cerdán de Tallada: Tractatus de Regimine Urbis ac regni Valentiae (1654 y 1656).

Lorenzo Mateu y Sanz: De Regimine urbis et regni Valentiae... Tractatus (1654-1656).— Tratado de la celebración de Cortes del Reyno de Valencia (1677).

Recopilación oficial de las Leyes de Indias (1680).

Antonio Correa de Sá: De Jure emphyteutico.

Gutierre Velázquez Altamirano: De officio et potestate Vicarii Principis, ac de universali Indiarum administratione.

JURISCONSULTOS DEL SIGLO XVIII

Don Tomás Martín Galindo: Phenix Jurisprudentiae hispanicae sive Instituta hispana (1715).

Fundación de la Academia Jurídico-práctica aragonesa en 1733.

Don Antonio de Torres Velasco: Institutiones hispanae practicotheoricae commentatae (1735).

Don Miguel Medina y Flores: Representación a Felipe V para promover el estudio del Derecho Español y facilitar su observancia (1744).

Don Pablo de Mora y Jaraba: Los errores del Derecho civil y abusos de los jurisperitos (1748).—Informe del Colegio de Abogados de Valladolid sobre las conclusiones del bachiller Ochoa, etcétera, etc.

Don Juan Francisco de Castro: Discursos críticos sobre las leyes y sus intérpretes, en que se demuestra la incertidumbre de éstos y la necesidad de un nuevo y metódico cuerpo de Derecho (1765).

Don Ignacio de Asso y D. Miguel de Manuel: Instituciones del Derecho Civil en Castilla (1771).— Fuero Viejo de Castilla..., publicado por primera vez con notas históricas y legales (1771).— Ordenamiento de Alcalá, ídem, íd. (1774): uno y otro Código con extensos discursos preliminares.

Don Josef Moñino, conde de Floridablanca: Respuesta Fiscal sobre el método de estudios de la Universidad de Granada (1772).—Ídem sobre la recogida de la obra intitulada Methodica Ars [p. 119] Juris.— Ídem sobre Primicias de Aragón.—Sobre recursos de nuevos diezmos en Cataluña.— Sobre el término de la segunda suplicación, etc., etc.

Don José Maymó y Ribes: Romani et Hispani Juris Institutiones ad usum Scholae et Fori (1777).

Don J. Bernardo Danvila: Los Comentarios de Arnoldo Vinio concordantes con nuestro derecho (1779).

Don Andrés Cornejo: Diccionario histórico y forense del Derecho Real de España (1779).— Apéndice (1784).

El pavorde D. Juan Sala: Vinnius castigatus... (1780).— Institutiones Romano-Hispanae (1788).— Digestum Romano Hispanum (1794).— Ilustración del Derecho Real de España (1803).

Don Pedro Rodríguez Campomanes: Disertación sobre el establecimiento de las Leyes y obligación de los súbditos de conformarse a ellas (manuscrita). Y muchas alegaciones fiscales, entre las cuales merece especial elogio la que versa sobre la reversión del señorío de Aguilar de Campóo a la Corona (1783).

Don Ramón Cortines y Andrade: Década Real (1786).

Don Eusebio Buenaventura Veleña: Elucidationes ad quatuor libros Institutionum... opportune locupletatae legibus decisionibus que juris hispani (1788).

Don Bartolomé Agustín Rodríguez de Fonseca: Digesto teórico-práctico (1791).

Don Juan Pablo Forner: Plan de unas Instituciones del Derecho Español (1796).

Don Francisco Javier Pérez y López: Teatro de la Legislación Universal de España e Indias por orden cronológico... (1791), 28 volúmenes.

Don Tomás Fernández de Mesa: Arte histórica y legal de conocer la fuerza y uso de los Derechos nacional y romano en España (1802).

El conde de la Cañada: Instituciones Prácticas de los juicios civiles.

Don Manuel Lanz de Casafonda: Memorial sobre los abusos de los abintestatos, etc.

Influencia de Campomanes y Floridablanca en la reforma de los estudios jurídicos.—Fundación de varias Academias (la de Santa Bárbara, la Teórico-Práctica, etc.).

[p. 120] Padre Marcos Burriel: Carta al licenciado Amaya sobre la historia de nuestros Códigos.

Don Gregorio Mayáns y Siscar: Carta al doctor D. Joseph Berni y Catalá sobre los orígenes y progresos del Derecho Español, al frente de la Instituta Civil y Real del mismo Berni.

Don Gaspar Melchor de Jove-Llanos: Discurso leído en la Academia de la Historia sobre la necesidad de unir al estudio de la Legislación el de nuestra Historia y Antigüedades.— Carta al doctor Prado sobre el método de estudiar el Derecho.—Ídem al Dr. San Miguel sobre el origen y autoridad legal de nuestros Códigos.

Don Alonso María de Acevedo: Discurso sobre la necesidad de abreviar los pleitos.—Idea de un nuevo cuerpo legal.

Notas

[p. 108]. [1] . Villanueva, Llorente, Martínez Marina, Inguanzo, etc. pertenecen más bien al siglo XIX.